Ses tellerini korumaya ve zarar görmesini önlemeye yönelik olan davranışların tümüne ses hijyeni denir.
- Sesimizin tonunu ayarlayarak
- Beslenmemize dikkat ederek
- Davranışsal değişiklikler yaparak ses hjyenimizi sağlayabiliriz
Ses Tonunun Ayarlanması
Sesimiz iki adet ses telininin birbirine çarpmasıyla oluşur. Sesimizin oluşumunda güç kaynağı akciğerlerimizden gelen nefesimizdir. Dolayısıyla kaliteli bir ses için öncelikle güçlü ve doğru nefes almak gereklidir. Bunun için diyafram destekli nefes almaya özen göstermeliyiz. Ayrıca diyaframın daha sağlıklı kullanılabilmesi için vücudumuzun duruşunun (postür) daha düzgün ve dik olması gerektiğini akılda bulundurmalıyız.
- Aralıksız ve fazla konuşmak yerine ara ara durup nefes alarak; yani ses tellerimizi dinlendirerek konuşmaya devam etmeliyiz
- Bağırmak, çığlık atmak, yüksek sesle konuşmak, ani çıkışlar yapmak ses tellerimize zarar verir.
- Sürekli yüksek sesle konuşuyorsak işitmemizle ilgili bir problem olup olmadığını da araştırmak gerekebilir
- Düğün salonları, stadyumlar, kafe-bar ve gece klüpleri gibi gürültülü yerlerde konuşmaktan kaçınmak gerekir
Beslenme
Sesimizin pürüzsüz olarak çıkabilmesi için ses tellerinin birbiri üzerinden rahatça kayabilmesi gerekir. Bunu sağlayan en önemli etken ses tellerindeki nemliliktir. En iyi nemlendirme yöntemi ise bol sıvı almak; vücut sıvısını azaltan kafein, alkol, sigaradan ve tüm tütün ürünlerinden uzak durmaktır.
Gün boyu ortalama en az 6-8 bardak su içmemiz gerekir
Ses tellerimiz yemek borumuz ile komşudur. Reflü hastalığı dediğimiz midemizden asit kaçağına neden olabilecek veya midede asit salınımını arttıracak yiyecekler ve davranışlar ses tellerini aside maruz bırakacağından ses tellerine zarar verebilir.
- Çok fazla miktarda çay, kahve, bitki çayları, süt ve süt ürünleri kullanımından kaçının
- Kahve, çikolata, fast-food olarak da bilinen hazır gıdalar, kızartmalar, turşu, ketçap, mayonez, hardal, yoğurt, aşırı baharatlı gıdalardan,
- kola, gazoz, soda gibi köpüren içecekler, hazır meyve suları gibi kendisi asitli olan veya asit artırıcı içeceklerden kaçının
- Alkolden uzak durun
- Tıka basa mideyi doldurmayın
- Karın içi basıncı arttıracak davranışlardan uzak durun. Belinizi sıkan kıyafetler giymeyin, kemerinizi fazla sıkmayın
- Yatmadan en az 2-3 saat önce yemek yemeyi kesip mümkünse boş mide ile yatmaya özen gösterin
Alışkanlıkları Değiştirin
- Sık boğaz temizleme hareketi ve sert öksürüklerden kaçınmak gerekir (vokal tikler), bunun yerine boğazımızda gıcık varsa su içerek ondan kurtulmaya çalışabiliriz
- Kuru, klimalı, tozlu, dumanlı ortamlar ses tellerine zarar verir, böyle ortamlarda kendinizi koruyup ve sıvı alımını arttırmalıyız. Ortalama % 40 nem bizim için uygundur
- Günlük yeterli uyumaya özen gösterin, uykusuzluk ve yorgunluk ses kısıklığına yol açar
- Reflü, alerji, sinüzit, farenjit gibi hastalıklar ses kısıklığına neden olabilir, bu hastalıkların uygun tedavileri yapılmalıdır